H Πολιτική των Δεικτών Επιτυχίας και Δεικτών Επάρκειας στα Αναλυτικά Προγράμματα Προδημοτικής, Δημοτικής και Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης (Γυμνασιακός κύκλος)
Στη βάση της Αξιολόγησης που διενεργήθηκε από την Επιστημονική Επιτροπή Αξιολόγησης και της Έκθεσης της Επιτροπής (Ιούλιος 2014), το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έχει συστήσει Επιτροπές Ανατροφοδότησης των υφιστάμενων Αναλυτικών Προγραμμάτων.
Οι Επιτροπές ανατροφοδότησης των Αναλυτικών Προγραμμάτων απαρτίζονται από Επιστημονικούς Συμβούλους, οι οποίοι είναι ακαδημαϊκοί, ειδικοί στο γνωστικό αντικείμενο και ειδικοί στη Διδακτική του αντικειμένου, υπεύθυνους επιθεωρητές και μάχιμους εκπαιδευτικούς.
Τα υφιστάμενα Αναλυτικά προγράμματα, όλων των γνωστικών αντικειμένων, έχουν αναδομηθεί στη βάση Δεικτών Επιτυχίας και Δεικτών Επάρκειας. Αναδιαμορφώνεται, έτσι, η δομή τους από τη διδακτέα ύλη στα Αναμενόμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα και στα αντίστοιχα διδακτέα για την επίτευξη των συγκεκριμένων Μαθησιακών Αποτελεσμάτων. Η διαδικασία αυτή της αναδιάρθρωσης των Αναλυτικών Προγραμμάτων ανέδειξε σε ποια θέματα η προτεινόμενη από τα υφιστάμενα αναλυτικά ήταν ανεπαρκής για την επίτευξη των αναμενόμενων Μαθησιακών αποτελεσμάτων και σε ποια η έκταση της ύλης ήταν αχρείαστη ή χρειαζόταν περιορισμό και εμβάθυνση.
Οι Δείκτες Επιτυχίας αναφέρονται στα Μαθησιακά Αποτελέσματα τα οποία αναμένεται να επιτευχθούν, κατά τάξη ή συνδυασμό τάξεων και κατά επίπεδο εκπαίδευσης από την προδημοτική εκπαίδευση μέχρι και την Γ’ Γυμνασίου, με προοπτική ανάπτυξης των δεικτών μέχρι και την Γ’ Λυκείου. Οι Δείκτες Επάρκειας αναφέρονται στο τι πρέπει να διδαχθεί ο μαθητής, για να επιτύχει καθορισμένα Μαθησιακά Αποτελέσματα. Επομένως, οι Δείκτες Επιτυχίας αναφέρονται στον μαθητή και τα επιτεύγματά του, ενώ οι Δείκτες Επάρκειας αναφέρονται στον εκπαιδευτικό και τα διδακτέα, και καλύπτουν τα διδακτέα για όλα τα επίπεδα ετοιμότητας των μαθητών, ούτως ώστε να γίνεται διαφοροποίηση σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες των μαθητών.
Οι Δείκτες περιλαμβάνουν όλα τα είδη μάθησης, δηλαδή τις πληροφορίες, έννοιες, δεξιότητες, τρόπο σκέψης και στρατηγικές, στάσεις και αξίες τις οποίες αναμένεται μέσα από την εκπαίδευση να αναπτύξει ο μαθητής, ως Μαθησιακά Αποτελέσματα, τα οποία πιστοποιούν την ανάπτυξη και τις ικανότητες του μαθητή σε κάθε τάξη και επίπεδο εκπαίδευσης. Η στροφή «από τη διδασκαλία ύλης στη διδασκαλία μαθητών» καθορίζει σήμερα την ποιοτική διδασκαλία και εκπαίδευση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, στην καλλιέργεια κριτικής σκέψης και δημιουργικότητας, σε στάσεις δια βίου μάθησης, συμβίωσης και συνεργασίας, ούτως ώστε τα μαθησιακά αποτελέσματα να παρέχουν τη βάση για ποιότητα ζωής και ουσιαστική δραστηριοποίηση στη σύγχρονη κοινωνία.
Με την αναδόμηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων επιδιώκεται να διαγραφεί ένας λειτουργικός προοργανωτής των Αναλυτικών Προγραμμάτων, ο οποίος έχει επίκεντρο την ανάπτυξη του μαθητή, και ο οποίος στρέφει, για πρώτη φορά συνειδητά, την προσοχή του εκπαιδευτικού και του μαθητή, όχι στο ποια ύλη καλύπτεται, αλλά στο τι μαθαίνει ο μαθητής (δείκτης επιτυχίας) καθώς και στη συγκεκριμενοποίηση των απαραίτητων διδακτέων για κάθε αναμενόμενο μαθησιακό αποτέλεσμα (για κάθε δείκτη επάρκειας).
Επομένως, η αναδόμηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων με βάση τους Δείκτες στοχεύει στο να υλοποιήσει την αρχή που ανέκαθεν προτάσσαμε στον σκοπό της εκπαίδευσής μας, σύμφωνα με τον οποίο ο εκπαιδευτικός σέβεται τη μοναδικότητα του παιδιού και ανταποκρίνεται σε εγγενείς και επίκτητες ατομικές διαφορές, η έγκαιρη διάγνωση των οποίων αποτελεί αναγκαιότητα για κατάλληλο προγραμματισμό.
Η αναδόμηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων με προοργανωτή τους Δείκτες σηματοδοτεί οδοδείκτες μάθησης και διδασκαλίας, οι οποίοι θα επιτρέπουν τη διάγνωση της ανάπτυξης και των ελλείψεων του κάθε μαθητή στις τάξεις μεικτής ετοιμότητας, όπου μαθητές με διαφορετικές ανάγκες θα μπορούν να παίρνουν την εκπαίδευση που χρειάζονται, μέσα από διαδικασίες και μεθοδολογία Διαφοροποίησης.
Η Διαφοροποίηση διδασκαλίας και μάθησης σε τάξεις μεικτής ετοιμότητας είναι σήμερα το φιλοσοφικό, κοινωνιολογικό και μεθοδολογικό πλαίσιο οικοδόμησης γνώσης, το οποίο στηρίζεται στην παραδοχή ότι οι μαθητές που ηλικιακά φοιτούν στην ίδια τάξη δεν έχουν τις ίδιες μαθησιακές ανάγκες, ούτε και το ίδιο ιστορικό εκπαίδευσης, εντός και εκτός σχολείου, και, επομένως, η διδασκαλία σε αδιαφοροποίητο σύνολο είναι ουτοπική και αναποτελεσματική.
Η διάγνωση των διαφορετικών αναγκών και του σημείου εκπαιδευτικής ανάπτυξης του κάθε μαθητή διευκολύνεται και υλοποιείται με αναφορά στους Δείκτες Επιτυχίας. Η υποστήριξη της ανάπτυξης και της ικανοποίησης των διαγνωσμένων αναγκών διευκολύνεται και υλοποιείται με αναφορά στους Δείκτες Επάρκειας.
Η αναδόμηση των Αναλυτικών προγραμμάτων, όπως παρουσιάστηκε πιο πάνω, επιδιώκει να δώσει στον εκπαιδευτικό ένα χρήσιμο εργαλείο, το οποίο θα πλαισιωθεί με την κατάλληλη μεθοδολογία και τα προγράμματα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, για αποτελεσματική διδασκαλία και αντιμετώπιση της σχολικής αποτυχίας. Επιτρέπει τον προγραμματισμό παρεμβάσεων, για αποφυγή της συσσώρευσης εκ μέρους του μαθητή αδυναμιών, οι οποίες από τάξη σε τάξη πολλαπλασιάζονται. Παράλληλα, δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να προγραμματίσει την ανάπτυξη των μαθητών που μπορούν να αποδώσουν πέραν από τα αναμενόμενα και προδιαγραμμένα σε συγκεκριμένη τάξη μαθησιακά αποτελέσματα, μια και η ανάπτυξη των Δεικτών έγινε με βάση την οργανωτική αρχή της ιεράρχησης προαπαιτούμενης και επόμενης γνώσης.
Οι Δείκτες Επιτυχίας και Επάρκειας που ακολουθούν καλύπτουν όλα τα γνωστικά αντικείμενα και πρέπει να αντιμετωπίζονται ενιαία, ανεξάρτητα από την τάξη στην οποία ο εκπαιδευτικός διδάσκει. Οι ανάγκες των διαφορετικών μαθητών σε τάξεις μεικτής ετοιμότητας είναι δυνατό να αναφέρονται σε δείκτες προηγούμενης ή και επόμενης τάξης ή βαθμίδας, μια και η διαφοροποίηση αναφέρεται σε τρεις τουλάχιστον ομάδες μαθητών, με κριτήριο τις μαθησιακές τους ανάγκες και τον βαθμό ετοιμότητας για μάθηση: αυτούς που είναι έτοιμοι να επιτύχουν τους Δείκτες Επιτυχίας της τάξης, αυτούς που έχουν προηγούμενες ελλείψεις και αυτούς που μπορούν να προχωρήσουν ακόμη περισσότερο.
Το σχολικό έτος 2015- 2016 είναι έτος εφαρμογής, παρακολούθησης και διαμορφωτικής αξιολόγησης των Δεικτών.
Υπηρεσία Διαδικτύου και Επικοινωνίας - Υπουργείο Παιδείας,Αθλητισμού και Νεολαίας
