Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης

1. Γιατί το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας προώθησε αυτή την Πρόταση:

Γιατί μια σειρά από ερευνητικά δεδομένα τόσο από διεθνείς όσο και από τοπικές έρευνες αποδεικνύουν ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της ηλικίας εισδοχής στο δημοτικό σχολείο και των μαθησιακών αποτελεσμάτων.
Γιατί η εμπειρία των εκπαιδευτικών και των γονέων συνηγορεί στο γεγονός ότι στην ηλικία των 5 χρονών και 8 μηνών ορισμένα παιδιά είναι μαθησιακά και συναισθηματικά ανώριμα να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα του δημοτικού σχολείου.
Γιατί η μαθησιακή ετοιμότητα των παιδιών αυτής της ηλικίας, καθώς και η σωματική και γνωστική τους ανάπτυξη ποικίλλουν σημαντικά.
Γιατί η αύξηση της ηλικίας εισδοχής αποτελεί ένα από τα μέτρα που μπορούν να υιοθετηθούν, ώστε τα ποσοστά των παιδιών, με μεγάλη πιθανότητα να παραμείνουν γλωσσικά και μαθηματικά αναλφάβητα, να μειωθούν και να προωθηθεί η σχολική επιτυχία σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό παιδιών.
Γιατί η αλλαγή αυτή λαμβάνει υπόψη αποκλειστικά και μόνο το συμφέρον των παιδιών.
Γιατί η αύξηση του ορίου ηλικίας θα βοηθήσει τα παιδιά στην αποτελεσματικότερη παρακολούθηση του αναλυτικού προγράμματος.
Γιατί τα οφέλη που θα προκύψουν για τα παιδιά προβλέπεται ότι στο μέλλον, κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο σχολείο αλλά και μετέπειτα, θα είναι πολλαπλά, σημαντικά και μεγάλης διάρκειας.

2. Ποια είναι τα συγκεκριμένα συγκριτικά, ερευνητικά και επιστημονικά δεδομένα που αποδεικνύουν ότι η αλλαγή αυτή πρέπει να υιοθετηθεί;

Από τα 28 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε 17 χώρες το όριο ηλικίας για εγγραφή στην Α΄ τάξη καθορίζεται στα 6 χρόνια, σε οκτώ χώρες στα 7 χρόνια και σε μόνο τρεις σε μικρότερη ηλικία - Μάλτα και Ηνωμένο Βασίλειο στα 5 χρόνια και Κύπρο στα 5 χρόνια και 8 μήνες.
Στην έρευνα TIMSS 2015, οι πρώτες σε επίδοση χώρες στα Μαθηματικά και στις Φυσικές Επιστήμες στη Δ΄ τάξη είναι αυτές με ηλικία εισδοχής των παιδιών στο δημοτικό τα 6 χρόνια (Χονγκ Κόνγκ, Ρωσία, Ιαπωνία, Κορέα) ή τα 7 χρόνια (Σιγκαπούρη, Κινεζική Ταϊπέι).
Όσον αφορά στην Κύπρο, οι επιδόσεις των παιδιών που γεννήθηκαν το πρώτο τρίμηνο, συγκρινόμενες με τις επιδόσεις των παιδιών που γεννήθηκαν το τέταρτο τρίμηνο, τόσο στα Μαθηματικά όσο και στις Φυσικές Επιστήμες, παρουσιάζουν στατιστικά σημαντική διαφορά, η οποία ανέρχεται στις 25,99 και 23,95 μονάδες, αντίστοιχα. Οι ακόλουθες δύο γραφικές παραστάσεις παρουσιάζουν τα δεδομένα αυτά:

Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στις έρευνες PISA 2012 και 2015, όπου οι επιδόσεις των παιδιών που γεννήθηκαν το πρώτο τρίμηνο παρουσιάζουν στατιστικά σημαντικές διαφορές με τις αντίστοιχες επιδόσεις εκείνων που γεννήθηκαν το τέταρτο τρίμηνο. Στην τελευταία έρευνα PISA 2015, η διαφορά της επίδοσης ανάμεσα στους/στις μαθητές/μαθήτριες που γεννήθηκαν το πρώτο και το τέταρτο τρίμηνο κυμαίνεται από 13,70 μονάδες στα Μαθηματικά μέχρι και 21,21 στην Κατανόηση Κειμένου και σε όλες τις περιπτώσεις οι διαφορές είναι στατιστικά σημαντικές. Οι ακόλουθες δύο γραφικές παραστάσεις παρουσιάζουν τα δεδομένα αυτά:

Στην έρευνα που διεξάγει κάθε χρόνο το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης, στη Γ΄ και Στ΄ τάξη, διαπιστώνεται ότι υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής στις ομάδες ρίσκου λειτουργικού αναλφαβητισμού έχουν, ανάμεσα σε άλλα, οι μαθητές και οι μαθήτριες που εισήλθαν στο δημοτικό σε ηλικία μικρότερη των 6 χρονών. Διαχρονικά, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι μικρότεροι σε ηλικία μαθητές και μαθήτριες βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, σε σχέση με τους μεγαλύτερους συμμαθητές και συμμαθήτριές τους, φαινόμενο που στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ως «επίδραση της ημερομηνίας γέννησης». Οι δύο πιο κάτω πίνακες παρουσιάζουν τα δεδομένα των τριών τελευταίων σχολικών χρονιών:

Μαθητές/Μαθήτριες που παρουσιάζουν ρίσκο να μείνουν αναλφάβητοι/ες Γ΄ τάξη
	Γλωσσικός αναλφαβητισμός			Μαθηματικός αναλφαβητισμός
	2014-2015	2015-2016	2016-2017	2014-2015	2015-2016	2016-2017
Μαθητές/Μαθήτριες που γεννήθηκαν από Ιανουάριο-Μάρτιο	8,8%	10,4%	8,2%	9,4%	10,2%	9,8%
Μαθητές/Μαθήτριες που γεννήθηκαν από Οκτώβριο-Δεκέμβριο	14,6%	14,1%	12,3%	15,6%	16,1%	14,5%

Μαθητές/Μαθήτριες που παρουσιάζουν ρίσκο να μείνουν αναλφάβητοι/ες Στ΄ τάξη
	Γλωσσικός αναλφαβητισμός			Μαθηματικός αναλφαβητισμός
	2014-2015	2015-2016	2016-2017	2014-2015	2015-2016	2016-2017
Μαθητές/Μαθήτριες που γεννήθηκαν από Ιανουάριο-Μάρτιο	6,6%	5,6%	9,3%	5,2%	5,4%	8,7%
Μαθητές/Μαθήτριες που γεννήθηκαν από Οκτώβριο-Δεκέμβριο	8,4%	6,5%	12,4%	7,2%	6,8%	12,5%

Από το σύνολο των 548 αναστολών φοίτησης στο δημοτικό, που αφορούν στη σχολική χρονιά 2017-2018, το 12% δόθηκε σε παιδιά που γεννήθηκαν το πρώτο τρίμηνο, ενώ το 52% δόθηκε σε παιδιά που γεννήθηκαν το τέταρτο τρίμηνο. Όσον αφορά τη στασιμότητα στο δημοτικό, από τα 141 παιδιά που παρέμειναν στάσιμα, τη σχολική χρονιά 2016-2017, το 18% των παιδιών γεννήθηκαν το πρώτο τρίμηνο και το 36% το τέταρτο τρίμηνο.
Μία από τις εισηγήσεις της Διατμηματικής Επιτροπής για τη Σχολική Επιτυχία και την Προώθηση του Αλφαβητισμού είναι η αύξηση του ορίου ηλικίας εισδοχής στη δημοτική εκπαίδευση στα 6 χρόνια, αφού αυτό αποτελεί έναν από τους σημαντικούς παράγοντες για τη μετέπειτα σχολική επιτυχία των παιδιών.
Τα πιο πάνω δεδομένα τεκμηριώνουν πλήρως ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της ηλικίας εισδοχής στο δημοτικό σχολείο με τα αποτελέσματα και τη μαθησιακή και συναισθηματική ετοιμότητα των παιδιών να παρακολουθήσουν το σχολικό πρόγραμμα.

3. Ποιοι/Ποιες συμμετείχαν στον διάλογο που προηγήθηκε πριν τη λήψη της τελικής απόφασης;

Η αρχική πρόταση παρουσιάστηκε στην Παγκύπρια Οργάνωση Ελλήνων Δασκάλων, στις Συνομοσπονδίες Γονέων Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης και στην Επίτροπο Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, τον Φεβρουάριο του 2017, από τις οποίες και ζητήθηκε όπως υποβάλουν τις απόψεις τους.
Όλοι οι φορείς τοποθετήθηκαν καταρχάς θετικά, αναγνωρίζοντας ότι η Πρόταση στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στο συμφέρον των παιδιών και στη βελτίωση της μαθησιακής τους ικανότητας.
Λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις που εκφράστηκαν, το Υ.Π.Α.Ν. παρουσίασε την αναθεωρημένη του Πρόταση τον Νοέμβριο του 2017 και δόθηκε επιπλέον χρόνος για υποβολή τελικών απόψεων από τους εμπλεκομένους.
Στη βάση όλων των απόψεων που εκφράστηκαν τόσο από τα οργανωμένα σύνολα όσο και από μεμονωμένους φορείς και γονείς, οριστικοποιήθηκε η τελική Πρόταση, η οποία κατατέθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο, για λήψη Απόφασης.
Η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού εξέτασε διεξοδικά το θέμα, έπειτα από παράπονα που δέχτηκε από επηρεαζόμενους γονείς, αναφέροντας ότι συμφωνεί με την Πρόταση και ότι η πολιτική αυτή βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση, ως προς τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του παιδιού. Πρόσθεσε, επίσης, ότι βασίζεται στο συμφέρον των παιδιών και δεν γίνεται σε βάρος της ακαδημαϊκής, συναισθηματικής και κοινωνικής τους ανάπτυξης.

4. Ποιους/Ποιες επηρεάζει η Απόφαση και τι προβλέπεται για τα παιδιά;

Με τη συγκεκριμένη αλλαγή δεν επηρεάζεται κανένα παιδί που την παρούσα σχολική χρονιά 2017-2018 φοιτά σε νηπιαγωγείο και διασφαλίζεται ότι κανένα παιδί δεν θα φοιτήσει για δύο χρόνια στην προδημοτική τάξη.
Το Υ.Π.Α.Ν. δεν ισχυρίζεται ότι η αλλαγή αυτή αποτελεί πανάκεια που θα λύσει όλα τα προβλήματα, ούτε και τη θεωρεί ως τον αποκλειστικό και μόνο παράγοντα που ευθύνεται για τις επιδόσεις των μαθητών/ριών.
Γι’ αυτό εξάλλου και προωθεί πληθώρα άλλων πολιτικών, όπως την εισαγωγή των νέων αναλυτικών και ωρολόγιων προγραμμάτων, την αλλαγή των κανονισμών λειτουργίας των σχολείων δημοτικής εκπαίδευσης, την εισαγωγή νέου συστήματος για αξιολόγηση του/της μαθητή/μαθήτριας κ.ά.
Από τη στιγμή, όμως, που φαίνεται ότι επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τις επιδόσεις, αναγνωρίζεται ότι θα πρέπει να υιοθετηθεί.
Η λανθασμένη αντίληψη ότι η επανάληψη της προδημοτικής τάξης θεωρείται στασιμότητα για ορισμένα παιδιά δεν ισχύει.
Ήδη δρομολογούνται σχετικές ενέργειες, ώστε η εφαρμογή του αναλυτικού προγράμματος του νηπιαγωγείου να αναδιαμορφωθεί και να εμπλουτιστεί, για να προσφέρει στα παιδιά νέες μαθησιακές εμπειρίες, ανάλογα με την ηλικία τους.

5. Συγκεκριμένα, τι προβλέπει η Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου;

Την έγκριση της υποχρεωτικής φοίτησης των παιδιών στο νηπιαγωγείο στην ηλικία των 4 χρονών και 8 μηνών, κάτι που σημαίνει ότι η υποχρεωτική φοίτηση επεκτείνεται κατά τέσσερις μήνες, αφού διατηρείται το όριο ηλικίας που ισχύει σήμερα.
Την έγκριση της αύξησης της ηλικίας πρώτης εγγραφής των παιδιών στην προδημοτική τάξη από 4 χρονών και 8 μηνών σε 4 χρονών και 10 μηνών και στην Α΄ τάξη του δημοτικού σχολείου από 5 χρονών και 8 μηνών σε 5 χρονών και 10 μηνών, πριν από την 1η Σεπτεμβρίου της σχολικής χρονιάς που θα φοιτήσουν στο σχολείο. Σημειώνεται ότι, η εν λόγω Απόφαση θα ισχύσει για την προδημοτική τάξη για τη σχολική χρονιά 2019-2020, ενώ για την Α΄ τάξη θα ισχύσει για τη σχολική χρονιά 2020-2021.
Την έγκριση της περαιτέρω αύξησης της ηλικίας πρώτης εγγραφής των παιδιών στην προδημοτική τάξη από 4 χρονών και 10 μηνών σε 5 χρονών και στην Α΄ τάξη του δημοτικού σχολείου από 5 χρονών και 10 μηνών σε 6 χρονών, πριν από την 1η Σεπτεμβρίου της σχολικής χρονιάς που θα φοιτήσουν στο σχολείο. Σημειώνεται ότι, η εν λόγω Απόφαση θα ισχύσει για την προδημοτική τάξη από τη σχολική χρονιά 2020-2021, ενώ για την Α΄ τάξη θα ισχύσει από τη σχολική χρονιά 2021-2022.