Η προστακτική δηλώνει ότι η ενέργεια του κατηγορήματος είναι για μας μία απαίτηση, μία εντολή, μία προσταγή στο συνομιλητή μας.

Στην ΚΝΓ η προστακτική εκφράζεται με εσωτερική κλίση του κατηγορήματος σε συνδυασμό με μη χειροκινητική εξωτερική κλίση του.

Παραδείγματα:
Έλα τώρα στο σωματείο!
Να πάς στην τράπεζα να κάνεις εξόφληση!
Πήγαινε το αμάξι σου στο μηχανικό!
Κάτσε φρόνιμα!
Μπρός, βγάλε τώρα τις φωτοτυπίες!
Σταματήστε επιτέλους τους καβγάδες!

Όταν για χειρολογικούς λόγους το κατηγόρημα δεν μπορεί να κλιθεί εσωτερικά ως προς την προστακτική, τότε γίνεται βασική εξωτερική κλίση με προσθήκη καταλλήλου προστακτικού προσθήματος ή η πρόταση εκφέρεται ως σύνθετη με κατάλληλο κατηγόρημα που δηλώνει την προσταγή.

Παραδείγματα:
Παρακαλώ να κάνεις προπόνηση καθημερινά!
Παρακαλώ φτιάξε μου καφέ!
Διατάζω να πάς στο γραφείο του Διευθυντή!
Διατάζω τιμωρία στη γωνία!
Διατάζω να φύγουν όλοι οι στρατιώτες!
Είναι εντολή να γράφεις τώρα γρήγορα!