(β) Εσωτερική κλίση: Στο είδος αυτό της κλίσης μεταβάλλονται ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά της κίνησης της λέξης, χωρίς εισαγωγή προσθημάτων. Πρακτικά παρατηρούμε αλλαγές στο ρυθμό, στην κατεύθυνση και/ή στην επαναληπτικότητα της κίνησης της ρίζας.

Παραδείγματα:

ΒΑΡΙΕΜΑΙ, ΒΑΡΙΕΜΑΙ-πολύ

ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΣ, ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΣ-πολύ

ΚΛΑΙΩ, ΚΛΑΙΩ-γοερά

ΠΕΙΣΜΑ, ΠΕΙΣΜΑ-έντονο

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ-μετωπική, ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ-πλάγια


Η εξωτερική και η εσωτερική κλίση μπορούν να συνυπάρχουν.

Παραδείγματα:

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ-έντονη-3-πολλά (Μαλώνω αυτούς έντονα, τον ένα μετά τον άλλο)

1-ΔΟΣΙΜΟ-2-κατανομή (Δίνω στον καθένα από σας)

ΑΠΩΛΕΙΑ-ΥΠΟΜΟΝΗΣ-2-πολλά (Αμάν, μπούχτισα πια με σας!)

ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ-2-σειρά (Να ειδοποιήσεις αυτόν κι εκείνος θα ειδοποιήσει τον άλλο)

1-ΡΗΣΗ-2-κατανομή (Είπα στον καθένα από σας)


(γ) Μετάπλαση: Σε κάποιες περιστάσεις μία λέξη που κανονικά κλίνεται (ή για χειρολογικούς λόγους δεν είναι εφικτή η κλιση της) δεν παρουσιάζει εμφανή κλίση. Τότε η ρίζα της λέξης αυτής εμφανίζεται θέσει άκλιτη. Σε τέτοιες περιπτώσεις μία άλλη (κλιτή) λέξη στην εκφορά αναλαμβάνει να δηλώσει τη γραμματική σχέση της λέξης που δείχνει μετάπλαση.

Παραδείγματα:

ΜΗΤΕΡΑ ΠΑΤΕΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ (Η μητέρα κι ο πατέρας εργάζονται)

ΑΔΕΛΦΟΣ ΑΔΕΛΦΗ ΔΙΑΒΑΣΜΑ-μαζί (Ο αδελφός διαβάζει μαζί με την αδελφή του)

ΚΑΤΣΙΚΑ 3-3-ΕΛΕΥΣΗ-1 (Έρχονται δύο κατσίκες)

ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ-πολλά ΤΡΑΓΟΥΔΙ (Οι πεταλούδες τραγουδούν)

ΠΤΗΝΟ ΣΧΟΙΝΙ-ΠΑΡΑΤΑΞΗ-δίπλα-δίπλα (Τα πουλιά κάθονται στο σχοινί το ένα δίπλα στ’ άλλο)